శ్లో ॥ ఓం తత్సదిత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకియే చతుర్వింశత్సహసికాయాం సంహితాయాం యుద్ధకాండే సప్తోత్తర శతతమస్సర్గః॥
ఇది ఆదిత్యహృదయము.
దీన్ని చదవటానికి నాలుగు నిమిషముల కంటె యెక్కువ పట్టదు. సూర్యుడు ఉదయించేందుకు ఎంతకాలుపడుతుందో సరిగ ఆంతే సమయంలో ఈ స్తోత్రం చదవవచ్చు. ఇలా లెక్క ప్రకారం వాల్మీకి మహర్షి వ్రాశారా అని అనిపిస్తుంది.
25. శ్లో ॥ పూజయ స్వైనమేకాగ్రో దేవదేవం జగత్పతిం|
ఏతత్త్రి గుణితం జప్త్వా యుద్దేషు విజయిష్య సి॥
దేవదేవం = దేవతలకు దేవుడుని
జగత్పతిం = జగత్తునకుపాలకుడైన
ఏనం = ఈ ఆదిత్యుని
ఏకాగ్రః = సావధానుడవై
పూజయస్వ = పూజింపుము
ఏతత్ = ఈ అదిత్య హృదయమును
త్రిగుణితం = మూడుమారులు
జప్త్వా = జపించితి వేని
యుద్ధేషు = యుద్దములందు
విజయిష్యసి = విజయమును సాధింపగలవు
భావం :- దేవతలకు ప్రభువై, జగత్తును పాలించువాడైన ఈ ఆదిత్యుని ఏకాగ్రచిత్తముతో పూజింపుము. ఈ స్తోత్రాన్ని మూడుమార్లు జపించితివేని యుద్ధములందు తప్పక జయింప గలవు.
26. శ్లో॥ అస్మ్ని క్షణే మహాబాహో రావణం త్వం వధిష్యసి।
ఏవముక్త్వాతదాగస్త్యో జగామచ యధాగతం॥
హే మహా బాహో = ఓ ఆజానుబాహుడవైన రామా
త్వం = నీవు
రావణం = రావణాసురుని
ఆస్మిన్క్షణే = ఈక్షణములోనే
వధిష్యసి = చంప గలవు
ఏవం = ఈ రీతిగ
ఉక్త్వ = పలికి
తదా = అప్పుడు
అగస్త్యః = అగస్త్య మహర్షి
యధాగతం = వచ్చినటులనే
జగామచ = వెళ్లెనుగూడ
భావం :- ఓ మహానుబాహుడవైన రామా! ఈ క్షణంలోనే నీ చేతిలో రావణ సంహారం జరుగుతుఁదని అగస్త్య మహర్షి రామునకు బోధిస్తాడు తొలిపలుకుల్లో చేసిన మహాబాహో! అను సంబోధనే మలిపలుకుల్లోకూడ చేసి రాముని బాహువులలో ఉపాస్యదైవమైన ఆదిత్యదేవుని పరాక్రమము సంక్రమించిందని తెలిపి అగస్త్య మహర్షి వచ్చిన చోటునకే గగన మార్గమనే వెళ్లెను.
27. శ్లో॥ అస్మ్ని క్షణే మహాబాహో రావణం త్వం వధిష్యసి।
ఏవముక్త్వాతదాగస్త్యో జగామచ యధాగతం॥
హే మహా బాహో = ఓ ఆజానుబాహుడవైన రామా
త్వం = నీవు
రావణం = రావణాసురుని
ఆస్మిన్క్షణే = ఈక్షణములోనే
వధిష్యసి = చంప గలవు
ఏవం = ఈ రీతిగ
ఉక్త్వ = పలికి
తదా = అప్పుడు
అగస్త్యః = అగస్త్య మహర్షి
యధాగతం = వచ్చినటులనే
జగామచ = వెళ్లెనుగూడ
భావం :- ఓ మహానుబాహుడవైన రామా! ఈ క్షణంలోనే నీ చేతిలో రావణ సంహారం జరుగుతుఁదని అగస్త్య మహర్షి రామునకు బోధిస్తాడు తొలిపలుకుల్లో చేసిన మహాబాహో! అను సంబోధనే మలిపలుకుల్లోకూడ చేసి రాముని బాహువులలో ఉపాస్యదైవమైన ఆదిత్యదేవుని పరాక్రమము సంక్రమించిందని తెలిపి అగస్త్య మహర్షి వచ్చిన చోటునకే గగన మార్గమనే వెళ్లెను.
28. శ్లో ॥ ఆదిత్యం ప్రేక్ష్యజప్త్వాతు। పరంహర్ష మవాప్తవాన్ |
త్రిరాచమ్య శుచిర్భూత్వా ధనురాదాయ వీర్యవాన్ ||
త్రిరాచమ్య = మూడుమార్లు ఆచమనము చేసి
శుచిర్భూత్వా = పరిశుద్ధుడై
ఆదిత్యం = ఆదిత్యుని
ప్రేక్ష్య = బాగుగ చూచి
జప్త్వాతు = జపించిన వెంటనే
పరం = గొప్పదైన
హర్షం = సంతోషించెను
అవాప్త వాన్ = పొందిన వాడయ్యెను
వీర్యవాన్ = పరాక్రమశాలిగు శ్రీరాముడు
ధనుః = ధనస్సును
ఆదాయ = తీసికొని
భావం :- అంత రాముడు మూడు పర్యాయములాచమించి పరిశుద్ధుడై ఆదిత్యుని దర్శించుచూ ఈ స్తోత్రమును మూడు మార్లు జపించి అంతు లేని సంతసముతో ధనస్సును చేతగొనెను.
29. శ్లో ॥ రావణంపేక్ష్య హృష్టాత్మా | యుద్ధాయ సముపాగమత్|
సర్వయత్నేన మహతా వధే తస్య ధృతోభవత్॥
హృష్టాత్మా = సంతసించిన రాముడు
రావణం = రావణాసురుని
ప్రేక్ష్య = బాగుగ జూచి
యుద్ధాయ = యుద్ధము కొరకు
సముపాగమత్ = బాగుగ సమీపించెను
సర్వయత్నేన = సర్వ విధములైనయత్నముతో
తస్య = ఆ రావణుని యొక్క
వధే = వధ విషయమున
ధృతః = ధృఢమైన నిశ్చయము గలవాడుగ
అభవత్ = అయ్యెను
భావం :- ఈ స్తోత్రమును జపించుట వలన సంతోషము గలిగిన రాముడు యుద్ధమునకు సన్నద్ధుడై రావణుని యెదుట నిలచి సర్వ యత్నముతో యతనిని సంహరింప సిద్ధుడయ్యెను.
శ్లో ॥ అధరవిరవద న్నిరీక్ష్య రామం
ముదితమనాః పరమం ప్రహృష్యమాణః|
నిశిచరపతి సంక్షయం విదిత్వా
సురగణ మధ్య గతో వచస్త్వరేతి ॥
ఆధ = అనంతరమందు సురగణమధ్యగతః = దేవతలసంఘము మధ్యనున్న రవిః (సూర్యుడు )
ముదితమనాః = సంతసించిన
మనస్సుతో గూడినవాడై
నిశిచరపతి సంక్షయం = రాక్షస ప్రభువు యొక్క సంపూర్ణ నాశనమును
విదిత్వా = నిశ్చయమని తెలిసికొని
రామం = = రామ ప్రభువును
నిరీక్ష్య = చూచి
పరమం = మిక్కిలి
ప్రహృష్యమాణః = సంతసమును గలిగించుచున్నవాడై
త్వరః = త్వరపడుము
ఇతి = అని
వచః = మాటను
ఆవదత్ = పలికెను
భావం :- అప్పుడు దేవతల మధ్యనున్న రవి, రాక్షస ప్రభువు యొక్క సంపూర్ణనాశనమును నిశ్చయమని తెలిసి కొని రామప్రభువును జూచి వారికి మిక్కిలి సంతసమును గలించుచున్నవాడై త్వరపడుమని పలికెను .
